Czym jest wyrok?
Wyrok jest orzeczeniem Sądu, które rozstrzyga o kwestii będącej przedmiotem postępowania sądowego. Wyrok zawsze doprowadza do zakończenia postępowania. Każdy wyrok można zaskarżyć, oznacza to, że przysługuje od nich odwołanie, fachowo nazywana apelacją do sądu wyższej instancji. W niniejszym artykule postaramy się przybliżyć Państwu jeden z typów wyroku, a mianowicie wyrok zaoczny.
Główne przesłanki wydania wyroku zaocznego
Zgodnie z art. 339 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego, głównymi przesłankami wydania wyroku zaocznego są:
- niestawienie się pozwanego na posiedzeniu wyznaczonego na rozprawę;
- pomimo stawiennictwa brak udziału w rozprawie przez pozwanego- np. odmowa złożenia wyjaśnień.
Najogólniej mówiąc pozwany zachowuje bierność w postępowaniu sądowym. Nie dokonuje żadnych czynności.
W takiej sytuacji przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba, że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa (art. 339 § 2 k.p.c.)
Wyrok zaoczny nie może zapaść w: postępowaniu apelacyjnym, kasacyjnym oraz postępowaniu o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, a także w postępowaniu nakazowym oraz upominawczym.
Przesłanka negatywna wydania wyroku zaocznego
Zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie postępowania cywilnego, wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie jest wyrokiem zaocznym, jeśli pozwany zażądał przeprowadzenia rozprawy pomimo swojej nieobecności lub składał już w sprawie wcześniej wyjaśnienia w formie ustnej lub pisemnej (art. 340 k.p.c.)
Wydanie wyroku zaocznego na posiedzeniu niejawnym
Jak wskazuje art. 341 k.p.c.w razie nie nadejścia dowodu doręczenia na dzień, na który przypada rozprawa, Sąd może w ciągu maksymalnie kolejnych dwóch tygodni wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, o ile w tym czasie Sąd otrzyma dowód doręczenia.
Uzasadnienie i doręczenie wyroku zaocznego
Wyrok zaoczny zostaje uzasadniony przez Sąd, jeśli powództwo zostanie oddalone w całości lub w części, a powód zażąda uzasadnienia w ciągu tygodnia od dnia doręczenia wyrok lub gdy powód, który nie zgłosił powyższego żądania, wniósł apelację w odpowiednim terminie (art. 342 k.p.c.).
Wyroki zaoczne doręczane są z urzędu obu stronom postępowania sądowego wraz z pouczeniem o przysługujących im środkach zaskarżenia. Pozwany zostaje również pouczony o sprzeciwie od wyroku zaocznego (art. 343 k.p.c.)
Sprzeciw od wyroku zaocznego (art. 344 k.p.c.)
Pozwanemu przysługuje złożenie sprzeciwu w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu wyroku. Pismo to powinno zawierać zarzuty, które należy zgłosić pod rygorem utraty przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, a także okoliczności faktyczne oraz dowody. Sprzeciw złożony po terminie oraz sprzeciw, który zawierał braki, a strona ich nie uzupełniła w wyznaczonym czasie, a także nieopłacony sprzeciw, Sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.
Skutkiem wniesienia sprzeciwu w prawidłowy, zgodny z prawem sposób, jest wyznaczenie terminu rozprawy i doręczenie sprzeciwu powodowi.
Zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego wyrokowi zaocznemu
Celem instytucji prawnej, jaką jest rygor natychmiastowej wykonalności jest przyspieszenie całej procedury dochodzenia zaległych roszczeń. Dzięki rygorowi natychmiastowej wykonalności, powód może od razu wystąpić o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności -jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku.
Sąd może zawiesić rygor natychmiastowej wykonalności nadanemu wyroki zaocznemu, jeżeli wyrok ten zostanie wydany z naruszeniem przepisów o dopuszczalności jego wydania lub jeśli pozwany udowodni, że jego niestawiennictwo się na rozprawie było niezawinione, a przedstawione w sprzeciwie okoliczności wywołują wątpliwości co do zasadności wyroku zaocznego (art. 346 § 1 k.p.c.).
Sąd może również uchylić rygor natychmiastowej wykonalności, jeśli pozwany wykaże, że odpis pozwu doręczono w trybie przewidzianym w art. 139 niemożność doręczenia pisma sądowego lub odmowa jego przyjęcia § 1 na inny adres aniżeli aktualne w dacie doręczenia miejsce zamieszkania pozwanego (art. 346 § 2 k.p.c.).
Zgodniez art. 347 k.p.c. Sąd może dokonać ponownego rozpoznania sprawy, w którym wyrok zaoczny:
- zostanie utrzymany w całości lub w części w mocy;
- zostanie uchylony wraz z orzeczeniem o żądaniu pozwu;
- pozew zostanie odrzucony;
- postepowanie zostanie umorzone.
Koszty związane z wyrokiem zaocznym
Koszty rozprawy zaocznej i sprzeciwu ponosi pozwany, choćby następnie wyrok zaoczny został uchylony. Pozwany nie poniesie kosztów związanych z wyrokiem zaocznym tylko w dwóch wypadkach, jeżeli udowodni, że jego niestawiennictwo nie było zawinione lub w przypadku, gdy złożył przed wydaniem wyroku zaocznego swoje wyjasnienia, które z różnych przyczyn nie zostały dołączone do akt sądowych. W tych dwóch przypdkach pozwany nie będzie ponosił kosztów związanych z wyrokiem zaocznym.
Podsumowując, gdy jesteśmy stroną pozwaną, warto aktywnie brać udział w postępowaniu sądowym. Możemy działać osobiscie lub poprzez profesjonalnego pełnomocnika w postaci radcy prawnego lub adwokata. Aktywność w procesie „uchroni” nas przed wydaniem przez Sąd wyroku zaocznego.