Dobre i długo wyczekiwane wieści z Sądu Najwyższego!
Działając na podstawie art. 83 § 1 ustawy z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 154) w związku z ujawnionymi rozbieżnościami w wykładni przepisów prawa w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, w celu zapewnienia jednolitości orzecznictwa, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Małgorzata Manowska przedstawiła wniosek o rozstrzygnięcie przez skład całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego następujących zagadnień prawnych:
1. Czy w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów?
W razie odpowiedzi przeczącej na powyższe pytanie:
2. Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego do takiej waluty umowa może wiązać strony w pozostałym zakresie?
3. Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu denominowanego w walucie obcej umowa ta może wiązać strony w pozostałym zakresie?
Niezależnie od treści odpowiedzi na pytania 1-3:
4. Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej, w wykonaniu której bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają odrębne roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron, czy też powstaje jedynie jedno roszczenie, równe różnicy spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której łączne świadczenie miało wyższą wysokość?
5. Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej z powodu niedozwolonego charakteru niektórych jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się od chwili ich wypłaty?
6. Czy, jeżeli w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej którejkolwiek ze stron przysługuje roszczenie o zwrot świadczenia spełnionego w wykonaniu takiej umowy, strona ta może również żądać wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych przez drugą stronę?
Jednocześnie Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wydał Zarządzenie nr 16/2021 w myśl którego:
1. Posiedzenie składu pełnej Izby Cywilnej dla rozpoznania wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2021 r. o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni przepisów prawa występujących w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego wyznaczył na dzień 25 marca 2021 r. na godz. 10.00, w sali „A” (III piętro)
2. Posiedzeniu, o którym mowa w pkt 1, przewodniczyć będzie Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego.
3. Na sprawozdawcę wyznaczono sędziego Sądu Najwyższego prof. dr hab. Joannę Misztal-Konecką.
4. Projekt uchwały lub referatu obejmującego wstępną analizę zagadnienia prawnego przedstawionego do rozstrzygnięcia zostanie przedstawiony przez sędziego sprawozdawcę na zarządzenie Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Cywilnej.
5. Odpis wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego doręczony ma zostać Prokuratorowi Generalnemu wraz z informacja o terminie posiedzenia, o którym mowa w pkt 1.
Ponadto, Pierwszy Prezes Sadu Najwyższego, dr hab. Małgorzata Manowska stosownie do treści § 108 ust. 1 oraz § 15 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 marca 2018 r. – Regulamin Sądu Najwyższego (Dz.U. z 2018 r., poz. 660 ze zm.) zwróciła się do Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Cywilnej SSN Dariusza Zawistowskiego z prośbą o zarządzenie sporządzenia przez sędziego sprawozdawcę projektu uchwały lub referatu obejmującego wstępną analizę zagadnienia prawnego przedstawionego do rozstrzygnięcia oraz o zwrócenie się do Prokuratora Generalnego o zajęcie w tej sprawie stanowiska na piśmie. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego poprosiła także o rozważenie przez Prezesa Izby Cywilnej tego, czy zasadne byłoby wyznaczenie dodatkowego sędziego sprawozdawcy.
Liczymy, że odpowiedzi na przedstawione zagadnienia pomogą rozstrzygnąć najpoważniejsze kontrowersje, jakie ujawniły się na tle praktyki orzeczniczej sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego w związku z niezwykle doniosłym społecznie problemem kredytów denominowanych i indeksowanych w walutach obcych. Mamy nadzieję, że owa rozstrzygnięcie przełoży się na wzrost pozytywnego dla kredytobiorców orzecznictwa np. przed Sądem Apelacyjnym we Wrocławiu.